ΕπΑντ 6815/22.10.2019
----------
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού (εφεξής ΕΑ) είναι καταρχήν αρμόδια για την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3959/2011 περί προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, όπως ισχύει, και των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής ΣΛΕΕ) που αφορούν στην εφαρμογή των ενωσιακών διατάξεων του δικαίου του ανταγωνισμού.
Περαιτέρω, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 23 του ν. 3959/2011, η ΕΑ, με δική της πρωτοβουλία δύναται να παρέχει τη γνώμη της για θέματα αρμοδιότητάς της.
Η ΕΑ αναγνωρίζει την ιδιαιτερότητα του ανταγωνισμού, η οποία έχει ήδη θεσμοθετηθεί σε ενωσιακό επίπεδο με το άρθρο 165 της ΣΛΕΕ και σε εθνικό με το άρθρο 16 παρ. 9 του Συντάγματος. Επίσης, η σημασία του αθλητισμού έχει ήδη ληφθεί υπόψη από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής ΕΕ) στη Λευκή Βίβλο για τον Αθλητισμό (2007) 1 και τη σχετική Ανακοίνωση της Επιτροπής (2011) 2.
Περαιτέρω, η νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής ΔΕΕ) 3, σε συνάρτηση με το ανωτέρω νομοθετικό πλαίσιο, έχει καταστήσει σαφές ότι παρότι αναγνωρίζει και σέβεται την ιδιαίτερη φύση του αθλητισμού, αυτός υπόκειται εν γένει στους κανόνες τους ενωσιακού δικαίου και ειδικότερα στο δίκαιο του ανταγωνισμού. Συγκεκριμένα, όσον αφορά στις κανονιστικές παραμέτρους του αθλητισμού, η εκτίμηση του κατά πόσο ένας αθλητικός κανόνας, όπως ισχύει, συνάδει με το δίκαιο περί ανταγωνισμού αξιολογείται κατά περίπτωση, όπως επιβεβαιώνεται από το ΔΕΕ στην απόφασή του για την υπόθεση Meca Medina 4. Το ΔΕΕ αναγνώρισε ότι η ιδιαιτερότητα του αθλητισμού πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, με την έννοια ότι οι περιοριστικές συνέπειες στον ανταγωνισμό δεν παραβιάζουν τους ενωσιακούς κανόνες περί ανταγωνισμού, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές είναι αναλογικές με το θεμιτό και πράγματι αθλητικό συμφέρον που προστατεύεται.
Εν προκειμένω, ως προς το ειδικότερο ζήτημα της επιτρεπόμενης ή μη διοργάνωσης αθλητικών αγώνων από τρίτους φορείς εκτός της αθλητικής νομοθεσίας, θα θέλαμε, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Υπηρεσίας μας, να παράσχουμε κάποιες επισημάνσεις με γνώμονα την ενιαία εφαρμογή των κανόνων του δικαίου για τον ελεύθερο ανταγωνισμό (εθνικού και ενωσιακού) και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.
Από τα στοιχεία που η … έθεσε στη διάθεσή μας, προκύπτει ότι ο κωδικοποιημένος Γενικός Κανονισμός της … προβλέπει στο άρθρο 8 παρ. 2 5 το δικαίωμα της διοργάνωσης αγώνων νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων εκτός από την ίδια και τα σωματεία-μέλη της και σε τρίτους, εφόσον οι τελευταίοι πληρούν σωρευτικά τις αναλυτικά περιγραφόμενες σε αυτό προϋποθέσεις. Η εν λόγω ρύθμιση στον Κανονισμό της … αποτυπώνει τα αναφερόμενα στο άρθρο 56Δ παρ. 1 Ν. 2725/1999, όπως αυτό ισχύει μετά την τελευταία τροποποίησή του με το Ν. 4603/2019 6 και στο οποίο καθορίζεται η έννοια του όρου αθλητική συνάντηση και οι προϋποθέσεις χορήγησης άδειας διεξαγωγής αθλητικών συναντήσεων σε αθλητικές εγκαταστάσεις. Η διάταξη αναφέρει ρητά τους φορείς που διοργανώνουν τις αθλητικές συναντήσεις και οι οποίοι μπορεί να είναι είτε η ίδια η αθλητική ομοσπονδία που διαθέτει ειδική αθλητική αναγνώριση είτε τρίτο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ύστερα από ανάθεση ή με την έγκριση αθλητικής ομοσπονδίας.
Η ενδεχόμενη απόλυτη απαγόρευση διοργάνωσης αθλητικών αγώνων από τρίτους φορείς εκτός της αθλητικής νομοθεσίας αποτελεί περιορισμό του ανταγωνισμού, καθώς δεν εντάσσεται στο πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας κατ’ εφαρμογή των συνταγματικών επιταγών του άρθρου 16 παρ. 9 Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία «Ο αθλητισμός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Κράτους» 7. Επομένως, δεν περιλαμβάνεται στην έννοια της προστασίας και της ανώτατης εποπτείας του κράτους υπό την οποία τελεί ο αθλητισμός και δεν δικαιολογείται από μόνη τη φύση των τρίτων ως φυσικών ή νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, εφόσον επιπλέον κριτήριο αποτελεί η ανάθεση ή έγκριση αθλητικής ομοσπονδίας.
Περαιτέρω, δεν συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας και σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομολογία 8 ενδεχόμενη απόλυτη απαγόρευση διοργάνωσης αθλητικών αγώνων από τρίτους φορείς, καθώς θα έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού στη συγκεκριμένη σχετική αγορά της διοργάνωσης και εμπορικής εκμετάλλευσης αγώνων νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων. Χωρίς τον περιορισμό αυτό, τρίτοι φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ύστερα από ανάθεση ή με την έγκριση αθλητικής ομοσπονδίας, θα μπορούσαν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους προς όφελος του αθλητισμού και των νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων και δεν θα υπήρχε ανυπέρβλητο εμπόδιο εισόδου στην σχετική αγορά. Στην πραγματικότητα, θα υπήρχαν πραγματικές δυνατότητες να δραστηριοποιηθούν στη διοργάνωση και εμπορική εκμετάλλευση των αγώνων και τρίτοι. Αυτό καταδεικνύει ότι ενδεχόμενος τέτοιος περιορισμός θα έχει αρνητικές επιπτώσεις σε πολλές παραμέτρους του ανταγωνισμού, και ιδίως: i) στην παραγωγή, η οποία περιορίζεται δεδομένου ότι εμποδίζεται η πρόσβαση τρίτων στις αθλητικές υπηρεσίες και ii) στις επιλογές των καταναλωτών και στην καινοτομία, καθώς οι τρίτοι, ύστερα από ανάθεση ή με την έγκριση αθλητικής ομοσπονδίας, θα μπορούσαν να προσφέρουν διαφορετικές και καινοτόμες μορφές αγώνων νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων είτε σε πανελλήνιο είτε σε τοπικό επίπεδο. Επισημαίνεται, τέλος, ότι η έγκριση των αγώνων τρίτων θα πρέπει να βασίζεται σε σαφή, αντικειμενικά, διαφανή και αμερόληπτα κριτήρια.
Εν όψει των ανωτέρω, παρακαλούμε όπως λάβετε υπόψη σας ότι η απαγόρευση διοργάνωσης αθλητικών αγώνων νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων από τρίτους φορείς εκτός της αθλητικής νομοθεσίας περιορίζει και νοθεύει τον ελεύθερο ανταγωνισμό.
----------
1. Λευκή Βίβλος για τον αθλητισμό, 11.11.2007, COM (2007) 391 final.
2. Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Ανάπτυξη της ευρωπαϊκής διάστασης για τον αθλητισμό», Βρυξέλλες 18.1.2011, COM (2011) 12 final.
3. Υπόθ. C-36/74 Walrave και Koch, παρ. 4, Υπόθ. C-13/76 Donà, παρ. 12, Υπόθ. C-191-97 Deliège, παρ. 41, Υπόθ. C-39/07 ΜΟΤΟΕ, παρ. 22, Υπόθ. C-325/08, Bernard, παρ. 27.
4. Υπόθ. C-519/04P, Meca Medina κατά Επιτροπής, παρ. 22-28, 42-47.
5. Άρθρο 8 παρ. 2: «Δικαίωμα διοργάνωσης αγώνων νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων έχουν η ..., τα σωματεία-μέλη της ... και τρίτοι, εφόσον πληρούν σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις: …».
6. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Νόμου 4603/2019, με τα άρθρα 39-42, με τα οποία εισήχθησαν οι προτεινόμενες τροποποιήσεις των άρθρων 56Α-56Δ, αποσαφηνίστηκαν και επιλύθηκαν αρκετά πρακτικά ζητήματα που ανέκυψαν κατά την πρώτη εφαρμογή των άρθρων αυτών μετά το Ν. 4479/2017.
7. Πρβλ. αναφορά στην Έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής επί του νομοσχεδίου «Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού και άλλες διατάξεις», αναρτητέα στην κοινοβουλευτική διαφάνεια.
8. Βλ. Υπόθεση C-519/04P, Meca Medina κατά Επιτροπής, Συλλογή 2006, Ι-6991, Υπόθεση AT.40208/8.12.2017 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, International Skating Eligibility Rules (2018/C 148/06).