15 πρόσφατες αποφάσεις προσωρινής δικαστικής προστασίας
Το Μητρώο Αθλητικών Σωματείων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού αποτελεί αναμφίβολα μία από τις πιο ριζικές αθλητικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών. Πρόκειται για μία δημόσια ηλεκτρονική πλατφόρμα εγγραφής αθλητικών σωματείων με ειδική αθλητική αναγνώριση της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού για κάθε συγκεκριμένο άθλημα, η οποία θεσπίστηκε αρχικώς (ν. 4714/2020) για τον διοικητικό και οικονομικό έλεγχο αθλητικών σωματείων εν όψει της έκτακτης κρατικής οικονομικής ενίσχυσής τους για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών από την απαγόρευση λειτουργίας τους λόγω κορωνοϊού.
Με διαδοχικούς νόμους (ν. 4726/2020, 4735/2020, 4809/2021, 4982/2022), το Μητρώο Αθλητικών Σωματείων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού μετετράπη σταδιακώς σε μηχανισμό τακτικού ετήσιου αυστηρού διοικητικού και οικονομικού ελέγχου αθλητικών σωματείων και η εγγραφή σε αυτό κατέστη απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση όλων των δικαιωμάτων των αθλητικών σωματείων, π.χ. συμμετοχής σε εθνικούς αγώνες, χρήσης δημόσιων, δημοτικών και περιφερειακών αθλητικών εγκαταστάσεων, χορήγησης αδειών τέλεσης αθλητικών συναντήσεων, συμμετοχής σε Γενικές Συνελεύσεις αθλητικών ενώσεων και αθλητικών ομοσπονδιών κ.λπ.
Στο πλαίσιο αυτό, οι αθλητικές ομοσπονδίες, σε εκτέλεση εγκυκλίων και οδηγιών της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού (359681/15.11.2023, 352686/25.8.2023), προέβησαν, ανά περίπτωση, είτε σε διαγραφή αθλητικών σωματείων-μελών τους που δεν είχαν εγγραφεί στο Μητρώο Αθλητικών Σωματείων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού μέχρι 31.7.2023 (άρθρο 30 παρ. 2 του ν. 4726/2020) είτε σε απαγόρευση προς αθλητικά σωματεία-μέλη τους που δεν είχαν εγγραφεί στο Μητρώο Αθλητικών Σωματείων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού για το 2023 (μέχρι 31.10.2023) να συμμετέχουν σε εθνικούς αγώνες για το 2024 (άρθρο 8 παρ. 5 του ν. 2725/1999, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 του ν. 4726/2020).
Ωστόσο, με πρόσφατες, συνεχείς, διαδοχικές αποφάσεις προσωρινής δικαστικής προστασίας, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών και το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών έχουν ανατρέψει πλήρως τις ιδιαιτέρως δυσμενείς συνέπειες της μη εγγραφής αθλητικών σωματείων στο Μητρώο Αθλητικών Σωματείων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, επιτρέποντας σε αθλητικά σωματεία που δεν έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Αθλητικών Σωματείων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού να παραμείνουν μέλη αθλητικών ομοσπονδιών, να συμμετέχουν σε εθνικούς αγώνες, να κάνουν χρήση δημόσιων, δημοτικών και περιφερειακών αθλητικών εγκαταστάσεων κ.λπ.
Ειδικότερα, πρόκειται για δικαστικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο κυρίων ενδίκων βοηθημάτων κατά αποφάσεων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού για απόρριψη αιτήσεων εγγραφής στο Μητρώο Αθλητικών Σωματείων (ΔΕφΑθ Συμβ 11/2024, ΔΕφΑθ Συμβ 127/2023) καθώς και κατά αποφάσεων αθλητικών ομοσπονδιών είτε για διαγραφή αθλητικών σωματείων-μελών τους (ΜΠρΑθ προσωρινές διαταγές της 14.2.2024, 30.1.2024, 25.1.2024, 24.1.2024 εις διπλούν, 17.1.2024, 15.1.2024, 3.1.2024, 28.12.2023 εις διπλούν) είτε για απαγόρευση προς αθλητικά σωματεία-μέλη τους να συμμετέχουν σε εθνικούς αγώνες (ΜΠρΑθ προσωρινές διαταγές της 8.2.2024, 1.2.2024, 18.1.2024).
Με τις αποφάσεις αυτές αξιολογήθηκε προφανώς ότι η απαγόρευση αθλητικών σωματείων να επιτελέσουν τον νόμιμο και καταστατικό σκοπό τους προετοιμασίας και συμμετοχής σε αθλητικούς αγώνες αποτελεί άμεσο επικείμενο κίνδυνο για την εύρυθμη λειτουργία τους και βλάβη δυσχερώς επανορθώσιμη, αφού άγει ουσιαστικά σε διάλυσή τους, πολλώ δε μάλλον από τη στιγμή που η απαγόρευση αυτή στηρίζεται σε αξιολογήσεις της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού που δεν συνέχονται με την αθλητική ικανότητά τους.
Η σημαντική αυτή νομολογιακή δυναμική αναζωπυρώνει τις ιδιαιτέρως σοβαρές επιστημονικές διαφωνίες και επιφυλάξεις που είχαν διατυπωθεί ήδη στη νομική θεωρία για την προσφορότητα και αναγκαιότητα της λειτουργίας του Μητρώου Αθλητικών Σωματείων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού (ενδεικτικώς παραβίαση ελευθερίας συνεταιρίζεσθαι, παραβίαση ελευθερίας αθλητισμού, παραβίαση αρχής αναλογικότητας) και επιβάλλει προφανώς σχετικό δικαιοπολιτικό αναστοχασμό, ιδίως στο πλαίσιο της τρέχουσας διαβούλευσης για τον νέο αθλητικό νόμο.
Πράγματι, η πλήρης και ολοσχερής εξάρτηση της προετοιμασίας και συμμετοχής αθλητικών σωματείων σε εθνικούς αγώνες από την προηγούμενη εγγραφή τους στο Μητρώο Αθλητικών Σωματείων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού φαίνεται να ανάγεται σε μια μάλλον παγκόσμια (αρνητική) πρωτοτυπία, θίγει αυτόν τον ίδιο τον πυρήνα του αθλητικού αυτοδιοίκητου και παρίσταται και νομικώς ακατανόητη και αθλητικώς αμήχανη.
Αντιθέτως, ακόμη και στα κράτη με σύστημα κρατικού παρεμβατισμού (π.χ. Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία), η προηγούμενη έγκριση αθλητικών νομικών προσώπων από τη Διοίκηση παρίσταται πρόσφορο και αναγκαίο κριτήριο μόνο για τη χορήγηση συγκεκριμένων ρητώς προσδιοριζόμενων δικαιωμάτων (π.χ. κρατικής επιχορήγησης, άρθρο L. 121-4 του Code du Sport) και όχι για τον πυρήνα του αθλητισμού, την προετοιμασία και συμμετοχή σε αθλητικούς αγώνες, οι οποίες προσδιορίζονται παντάπασι από αθλητικά νομικά πρόσωπα με αμιγώς αθλητικά κριτήρια και χωρίς κρατικό παρεμβατισμό.